درمان بیماری غلظت خون یا پلی سیتمی ورا

بیماری غلظت خون یا پلی سیتمی ورا بسیار آهسته رشد میکند معمولا بیشتر از چند سال؛ با اینکه اگر این بیماری را درمان نکنید یک تهدید برای زندگیتان است اما کسانی که به خوبی از آن مراقبت کنند شانس یک زندگی طولانی مدت را خواهند داشت.

اغلب افراد، زمانی متوجه این شرایط می شوند که در سن 60 سالگی و یا بیشتر هستند اما این می تواند در هر سنی اتفاق بیافتد. گفتنی است این شرایط در مردان، بیشتر از زنان رایج است.

اگرچه ممکن است برخی از علائم هشدار دهنده مانند سرگیجه، احساس ضعف و خستگی داشته باشید اما دلایل زیادی می تواند باعث این مشکلات شود، اگرشما غلظت خون داشته باشید اولین نشانه آن می تواند زمانی باشد که یک آزمایش خون معمولی نشان دهد که تعداد زیادی سلولی خونی دربدن شما وجود دارد.

درمان این شرایط به سن و نوع خاص بیماریتان بستگی دارد اگرشما نشانه های زیادی نداشته باشید پزشک شما بدون هیچ درمانی شما را معاینه می کند. 

پلی سیتمی ورا 

علل افزایش غلظت خون و غلیظ شدن خون کدامند؟
علت اولیه:
در افزایش غلظت اولیه خون یا پلیستمی، مغز استخوان بدون هیچ محرکی از بیرون، خودبه خود رفتار آنارشیستی نشان داده و شروع به تولید گلبول قرمز می کند.

علت ثانویه:
اغلب افراد دچار غلظت خون ، به غلظت خون ثانویه دچارند. علت غلظت خون ثانویه نرسیدن اکسیژن کافی به بافت های بدن است.

چنانچه در بخش سلامت نمناک عنوان شده است با کمبود اکسیژن در بدن، هورمونی به نام اریتروپویتین از کلیه ترشح می شود که این هورمون، مغز استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک می کند تا بتواند کمبود اکسیژن رسانی به بافت های بدن را با افزایش تولید گلبول قرمز جبران کند.

سایر علل غلظت خون :
مشکلات خونی
هموگلوبین مادرزادی
کشیدن سیگار
مسمومیت با مونوکسیدکربن
مصرف دخانیات
بیماری قلبی و ریوی
زندگی در مناطق کوهستانی (ارتفاعات)
بیماری های زمینه ای
پلی سیتمی ورا نوعی بیماری یا اختلال خونی
غلظت خون بالا چیست

انواع غلظت خون یا پلی ستیمی
افزایش غلظت خون انواع مختلفی دارد که ما در ادامه آن ها را شرح میدهیم:

پلی ستیمی مطلق
اگر تولید گلبول های قرمز ،به علت فرآیند اولیه مغز استخوان و یا زمانی که از طریق یک فرآیند دیگر گلبول های قرمز اضافی دریافت شود، پلی سیتمی مطلق نامیده میشود.

پلی سیتمی اولیه
به علت عامل های ذاتی سلول های قرمز است و زمانی اتفاق می افتد که به دلیل اختلالات مغز استخوان سلول های قرمز اضافی در خون تولید میشود در مواردی خاص سلول های سفید و پلاکت ها، نیز بیش از حد تولید میشوند.

پلی سیتمی ثانویه
به علت افزایش طبیعی و یا ساختگی سطح رشد اریتروپویتین ها است بدین ترتیب منجر به افزایش تولید اریتروسیکل ها میشود در این شرایط ،اندازه اریتروسیکل ها میتواند از 6تا 8 میلیون و گاهی 9 میلیون شود.

پلی سیتمی 

ممکن است غلضت خون برای چندین سال علائمی ایجاد نکند وقتی علائم اولیه شروع می شوند، به اندازه کافی خفیف به نظر می رسند، شما ممکن است تازمانی که یک آزمایش خون ساده مشکلی نداشته باشد متوجه نشوید که غلضت خون دارید.

تشخیص زود هنگام به شما کمک میکند که درمان را شروع کنید و امیدوار باشید که از لخته شدن خون و عوارض آن جلوگیری خواهید کرد.

علائم غلظت خون بالا
غلظت خون می تواند با علائم مختلفی خود را نشان دهد که ما آن ها را برای شما شرح می دهیم:

نشانه های رایج غلظت خون عبارتند از:
خستگی
خارش
مشکل تنفسی، زمانی که دراز میکشید
مشکل تمرکز
کاهش وزن
احساس درد در شکم
احساس راحتی کامل
تاری دید یا دوبینی
سرگیجه
ضعف
عرق کردن شدید
خون ریزی و یا کبودی
خستگی 

علائم جدی غلظت خون:
همانطور که بیماری شما پیشرفت میکند و خونتان با سلول های قرمز غلیظ تر میشود,علائم جدی تری ممکن است رخ دهد مانند:

خون ریزی شدید
مفاصل متورم
درد استخوان ها
قرمز شدن رنگ پوست صورت
خون ریزی لثه
احساس سوزش در دست یا پا
اکثر این موارد میتواند، در شرایط دیگر نیز اتفاق بیافتد پس تشخیص پزشک ضروری است.

عوامل خطر و علت های غلظت خون 
این بیماری در مردان بیشتر از زنان رخ میدهد و ممکن است بعد از 60 سالگی به این بیماری مبتلا شوید اما میتواند در هر سنی شروع شود.

علت اصلی این بیماری جهش(تغییر) ژن jak2است ، این ژن پروتئینی که باعث تولید سلول های خونی میشود را کنترل می کند.

تقریبا 95 درصد افرادی که به بیماری غلظت خون مبتلا هستند این جهش ژن را دارند، جهش هایی که باعث ابتلا به این بیماری می شود از طریق خانواده انتقال میابد اما اغلب بدون هیچ ارتباط خانوادگی اتفاق می افتد.

تحقیقات برای یافتن دلیل اختلال ژنتیکی که باعث بیماری غلظت خون میشود در حال انجام است. اگر شما به بیماری غلظت خون مبتلا هستید خطر ابتلا به عوارض جدی به این بستگی دارد که لخته خون در بدن شما چگونه تولید شده است.

عوامل خطر

عوامل موثر در بروز غلظت خون بالا
در بروز بیماری غلظت خون عوامل بسیاری تاثیر گذار است.

عواملی که خطر لخته شدن خون در بیماری غلظت خون را دارند عبارتند از:
سابقه لخته شدن خون
فشارخون بالا
دیابت
سیگار کشیدن
کلسترول بالا
بارداری
خون غلیظ تر از حدطبیعی، میتواند خطرلخته شدن خون را بدون علت افزایش دهد.
فشار خون

راه و روش های تشخیص غلظت خون
اگر فکر میکنید که ممکن است غلظت خون داشته باشید پزشک ابتدا یک آزمایش به نام شمارش کامل خون(CBC) انجام خواهد داد.

CBC عوامل زیر را در خون شما اندازه گیری میکند:
تعداد گلبول های قرمز خون
تعداد گلبول های سفید خون
تعداد پلاکتها
مقدار هموگلوبین(پروتئینی که اکسیژن را حمل میکند)
فضایی که گلبول های قرمز خون اشغال میکنند ،به عنوان هماتوکریت شناخته شده است.
روش تشخیص غلظت خون یا پلی سیتمی ورا
اگر غلظت خون دارید, احتمالا شما بیشتر از حد طبیعی گلبول های قرمزو هموگلوبین و هماتوکریت بالایی دارید شما همچنین ممکن است شمارش تعداد پلاکت های غیر طبیعی و گلبول های سفید داشته باشید.

اگر نتایج CBC غیرطبیعی باشد دکتر شما احتمالا خون شمارا برای جهشjak2 بررسی خوهد کرد افرادی که برای این نوع جهش هستند،آزمایش غلظت خون مثبت دارند همراه باسایر آزمایشات خون به احتمال زیاد برای تشخیص غلظت خون به بافت برداری از مغز استخوان نیاز خواهید داشت.

به یاد داشته باشید اگر پزشکتان به شما بگوید غلظت خون دارید زودتر میتوانید درمان را شروع کنید و درمان خطر ابتلا به عوارض ناشی از آن را کاهش میدهد.

ریفلاکس معده چیست

ریفلاکس معده زمانی رخ می‌دهد که اسید و سایر محتویات درون معده از دریچه‌ پایینی مری به مری باز می‌گردند. دریچه پایین مری دریچه‌ای عضلانی به‌شکل حلقه است که در انتهای مری و ابتدای معده قرار دارد.

با باز شدن این دریچه، غذای بلعیده‌شده از انتهای مری وارد معده می‌شود. پس از ورود غذا به معده، این دریچه بسته می‌شود تا از بازگشت غذا به درون مری جلوگیری کند. زمانی‌ که این دریچه ضعیف شده یا آسیب دیده باشد ممکن است به‌درستی عمل نکند. همین موضوع باعث ریفلاکس معده می‌شود..

پزشکان بر این باورند که اگر علائم ریفلاکس معده بیش از دو‌بار در هفته اتفاق بیفتد، به‌ احتمال زیاد فرد به این بیماری مبتلاست.

بیماری ریفلاکس را می‌توان به انواع گوناگون تقسیم‌بندی کرد.

در ریفلاکس کلاسیک به طور معمول محتویات معده فقط در مری بالا می‌آیند و به حلق نمی‌رسند. علائم ریفلاکس کلاسیک همانگونه که در نوشتارهای پیشین به آنها اشاره کردیم بیشتر به صورت سوزش سردل (سوزش معده) بروز می‌کنند.

 

نگاهی به علائم ریفلاکس معده
علائم ریفلاکس معده برحسب اندام و عضوی که تحت تأثیر اسید معده قرار می‌گیرد، متفاوت است. همه‌ انسان‌ها علائم یکسانی را تجربه نمی‌کنند. علائم ریفلاکس معده از خفیف به شدید دسته‌بندی می‌شوند و معمولاً بعد از خوردن غذا (به‌خصوص غذای تند یا چرب) و هنگام دراز کشیدن یا خم شدن بروز پیدا می‌کنند.

از علائم ریفلاکس معده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

درد یا سوزش سر‌ دل که با احساس سوزش در قفسه‌ سینه همراه است؛ این سوزش ممکن است به گلو نیز برسد.
احساس مزه‌ تلخ یا ترش در گلو. در برخی موارد ممکن است بخشی از غذا یا مایع موجود در معده نیز به دهان بازگردد.
سوء هاضمه که با درد و ناراحتی در بالای شکم همراه است. احساس ناراحتی معده، داشتن حالت تهوع و استفراغ و احساس سیری آزاردهنده از علائم سوء هاضمه است.
در برخی از موارد، اشکال در بلع که حتی گاهی در تنفس فرد اختلال ایجاد می‌کند.
گلو‌ درد، سکسکه شدید یا استفراغ.
اگر با علائم و نشانه‌های بالا آشنا هستید و یا هر‌ از گاهی آنها را تجربه می‌کنید، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک معالج خود مراجعه کنید.

 

تغییر صدا در اثر ریفلاکس
افراد زیادی به ریفلاکس مبتلا هستند. در این افراد، محتویات معده رو به عقب و در خلاف جهت طبیعی، حتی تا گلو حرکت ‌می‌کنند. وقتی با این حرکتِ برعکس، محتویات معده به گلو می‌رسد به آن ریفلاکس حنجره‌ای-حلقی گفته می‌شود.

ترشحات معده سرشار از اسید و آنزیم‌هایی است که برای هضم غذا در معده به آنها نیاز داریم. طبیعی است که این مواد در هر جایی غیر از معده و روده باعث آسیب به بافت آن قسمت (گلو و حنجره) می‌شود.

 

علت تغییر صدا در ریفلاکس
همان‌گونه که گفتیم در ریفلاکس حنجره‌ای-حلقی، ترشحات معده به تارهای صوتی و حنجره صدمه وارد کرده و حنجره را ملتهب می‌کنند. به التهاب حنجره، لارنژیت گفته می‌شود و در این مورد، نام لارنژیتِ ریفلاکس به آن اطلاق می‌گردد.

 

علائم ریفلاکس حنجره‌ای-حلقی
علائم ریفلاکس حنجره‌ای-حلقی بیشتر به شکل زیر است:

صاف کردن سینه (شبیه سرفه‌های کوتاه) به صورت مکرر
احساس یک توده در گلو
خشن شدن صدا (تغییر صدا)
سرفه
سوزش گلو
ترشحات تنفسی بیشتر
احساس مزه تلخ یا ترش در دهان
تشدید علائم صوتی با خوردن غذاهای پُر ادویه
دقت کنیم که علائم ناشی از ریفلاکس حنجره‌ای-حلقی بسیار شبیه سایر بیماری‌های حلق و حنجره است. پیشنهاد می‌شود برای اطمینان از علت این مشکل، با یک دکتر گوش و حلق و بینی همزمان با پزشک متخصص داخلی یا پزشک عمومی مشورت کنیم.

 

چرا سوزش معده در ریفلاکس حنجره‌ای-حلقی کمتر است؟
افراد مبتلا به ریفلاکس حنجره‌ای-حلقی کمتر ممکن است از سوزش معده شکایت کنند. سوزش سردل به علت برگشت محتویات معده به مری و ایجاد التهاب در دیواره مری بروز می‌یابد. این بیماری، ریفلاکس کلاسیک یا ریفلاکس معده-مری نامیده شده است.

با وجود اینکه می‌دانیم محتویات معده برای رسیدن به حلق از مری عبور می‌کنند، به درستی مشخص نیست چرا افراد مبتلا به ریفلاکس حنجره‌ای-حلقی کمتر دچار سوزش معده می‌شوند.

 

تشخیص لارنژیت ریفلاکس
اطلاعاتی که خودمان در طول بیماری جمع‌آوری کرده‌ایم و نتایج معاینات و آزمایش‌ها توسط پزشک می‌تواند تشخیص لارنژیت ریفلاکس را در ما قطعی کند.

شرح حال
اگر متوجه شده‌ایم که تغییر صدا در ابتدای بامداد و پس از هر وعده غذایی بدتر می‌شود، احتمال التهاب حنجره و تارهای صوتی به دلیل برگشت محتویات معده تا حلق بیشتر خواهد شد.

شدت علائم
به طور معمول پزشک درباره شدت علائم از ما می‌پرسد. اگر شدت علائم زیاد باشد، معمولا بیشتر وجود لارنژیت ریفلاکس را مطرح می‌کند.

اندازه‌گیری سطح اسید مری و معده
در صورت تداوم یا شدت علائم لارنژیت ریفلاکس، پزشک ممکن است پایش سطح اسید معده و مری روده را درخواست نماید. این کار با کمک یک دستگاه مخصوص سطح اسید حلق را اندازه‌گیری می‌کند.

 

درمان تغییر صدای ناشی از ریفلاکس
برای مداوای موفق لارنژیت ریفلاکس انجام کارهای زیر ضروری است:

داروهای تجویزشده توسط پزشک را به میزان توصیه‌شده مصرف نماییم.
دوره درمان را تا انتها ادامه دهیم. اگر در طول درمان به مشکلی برخورد کردیم دوباره با پزشک معالج مشورت کنیم تا مشکل حل شود.
داروها را به صورت منظم و در موعد مقرر صرف کنیم.
پزشک معالج برای کاهش برگشت اسید معده به حلق توصیه‌هایی می‌کند که باید آنها را جدی بگیریم.
به طور منظم و در زمان‌های مقرر برای پیگیری نتایج درمان به پزشک معالج مراجعه کنیم.
درمان تغییر صدای ناشی از ریفلاکس

تشخیص بیماری ریفلاکس معده
همان‌طور که اشاره کردیم، علائم بالا، مخصوصاً سوزش سر دل، نشانه‌های خوبی برای تشخیص ریفلاکس معده هستند. اگر پزشک معالج به ریفلاکس معده مشکوک شود، پیش از تشخیص و تأیید از بیمار می‌خواهد تا بعضی معاینات و آزمایش‌های مرتبط را انجام دهد.

پزشک معالج ممکن است از یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر جهت تشخیص ریفلاکس معده استفاده کند:

بلع محلول حاوی ماده باریوم: در حالت عادی تصویربرداری از دستگاه گوارش امکان‌پذیر نیست. نوشیدن محلولی حاوی ماده باریوم این امکان را فراهم می‌کند که بتوانیم از دستگاه گوارش عکس‌برداری کنیم. از این روش برای تشخیص ریفلاکس معده استفاده می‌شود.
آندوسکوپی: یک لوله انعطاف‌پذیر به‌ همراه یک دوربین کوچک جهت بررسی و نمونه‌برداری (در صورت نیاز) به درون مری فرستاده می‌شود.
نظارت بر pH مری: یک قطعه pHسنج درون مری کار گذاشته می‌شود تا ورود اسید معده به مری را بررسی کند.
فشارسنجی مری: یک لوله انعطاف‌پذیر به درون مری فرستاده می‌شود تا قدرت عضله‌های موجود در مری را اندازه‌گیری کند.
 

برای درمان ریفلاکس معده باید چه کار کرد؟
یکی از موثرترین روش‌های پیشگیری و درمان ریفلاکس معده، تغییر سبک زندگی و اصلاح رژیم غذایی است. برخی از نکاتی که باید در درمان ریفلاکس معده به‌ خاطر داشته باشید، عبارتند از:

سیگار را ترک کنید.
وعده‌های غذایی خود را کوچک کنید.
پس از خوردن غذا بلافاصله دراز نکشید.
پس از خوردن غذا آدامس بجوید.
از خوردن و نوشیدن خوراکی‌هایی که علائم ریفلاکس معده را تشدید می‌کنند، بپرهیزید.
لباس و کمربند تنگ نپوشید.
اگر اضافه وزن دارید، بهتر است به فکر کاهش آن باشید.
در‌‌صورتی ‌‌که رعایت موارد فوق کارساز نبود، ممکن است پزشک معالج جهت درمان ریفلاکس معده دارو تجویز کند.

علائم اصلی کرونا در کودکان چیست؟

میزان ابتلا به این ویروس در کودکان زیر ۱۸ سال کمتر از بالغین و در حدود ۱.۷ درصد بوده است. به طور کلی کودکان کمتر از بالغین علائم بیماری را نشان می‌دهند و عوارض شدید بیماری و نیاز به بستری در آنها کمتر است. همچنین میزان بستری کودکان در بخش مراقبت‌های ویژه بسیار کم و حدود نیم تا ۲ درصد است. علائم بیماری که تقریبا ۱۴-۲ روز بعد از تماس ظاهر می شود، مشابه بقیه ویروس‌های تنفسی از جمله آنفلوآنزا، شامل تب، سرفه، تنگی نفس، گلودرد، سردرد، اسهال و از بین رفتن حس چشایی و بویایی و راش (بثورات پوستی) است. در گروه سنی زیر ۱۸ سال، بیماری در جنس مذکر و در گروه ۱۷-۱۵ سال شایع‌تر است اما درصد بستری کودکان زیر یکسال بیشتر بوده است. در میان کودکان بستری ۷۷ درصد بیماری زمینه‌ای همچون بیماری قلبی، نقص سیستم ایمنی و آسم داشته‌اند.

کودکان ابرپخش‌کننده‌های بیماری‌های دیگر مانند آنفلوآنزا هستند. آنها یکی از گروه‌های آسیب‌پذیر در ابتلا به آنفلوآنزا هستند ولی به نظر می‌رسد وقتی به کرونا مبتلا می‌شوند، بیماریشان وخیم نمی‌شود. کودکان حتی اگر خودشان بیمار نشوند می‌توانند ناقل ویروس باشند و آن را پخش کنند. هنوز معلوم نیست افراد آلوده به ویروس که علائم بیماری ندارند یا آنها که بیماری خفیفی دارند، تا چه حد آن را سرایت می‌دهند. ویروس کرونا هم مانند ویروس آنفلوآنزا منتقل می‌شود، از راه تنفس قطرک‌های حاوی ویروس که با سرفه و عطسه پخش می‌شوند یا دست زدن به اشیا آلوده مانند خودکار و دستگیره در. از این رو رعایت حداقل یک متر فاصله با دیگران و شستن دست قبل از لمس صورت یا خوردن غذا، خطر انتقال ویروس کرونا را کاهش می‌دهد اما رعایت این کارهای پیشگیرانه حتی برای بزرگسالان هم آسان نیست. کودکان تنها بین ۱ تا ۲ درصد از مبتلایان به ویروس کرونا را تشکیل می دهند. کودکانی و نوجوانانی که به ویروس کرونا آلوده شده و در مقابل آن مصونیت پیدا کرده اند و اینکه آیا بچه‌ها پخش‌کننده کرونا هستند یا نه یکی از ناشناخته‌ها درباره این همه‌گیری است. پاسخ به این سوال برای درک نحوه مدیریت بیماری و زمان بازگشایی مدارس مهم است.

علائم کرونا در کودکان همان علائم در بزرگسالان است درواقع سردرد، بدن‌درد، ضعف و بی‌حالی، تهوع و استفراغ، اسهال، درد شکم، تنگی نفس، سرفه از علائمی است که می‌تواند نشان‌دهنده کرونا باشد.

عزیزی با اشاره به این‌که کمتر از دو درصد موارد مبتلا به کرونا را کودکان تشکیل می‌دهند، عنوان کرد: ۹۸ درصد از موارد ابتلا در بزرگ‌سالان است، یکی از مهم‌ترین دلیلی که کودکان کمتر به کرونا مبتلا می‌شوند این است که بینی آن‌ها گیرنده کمتری دارد اما این بدان معنا نیست که کودکان در برابر کرونا مصون هستند.

این متخصص کودکان تأکید کرد: احتمال ابتلا به کرونا در کودکان نیز وجود دارد اما در قیاس با بزرگسالان احتمال کمتری وجود دارد، علائم کرونا در کودکان همان علائم در بزرگسالان است، درواقع سردرد، بدن‌درد، ضعف و بی‌حالی، تهوع و استفراغ، اسهال، درد شکم، تنگی نفس و سرفه از علائمی است که می‌تواند نشان‌دهنده کرونا باشد.

وی  عنوان کرد: معمولاً آبریزش بینی در اطفال و بزرگ‌سالان عامل کرونا محسوب نمی‌شود، ممکن است افراد مبتلا تب و لرز داشته باشند اما لرز عامل اصلی کرونا در اطفال محسوب نمی‌شود، اگر کودک با شخص مبتلا به کرونا در تماس باشد ممکن است با برخی از علائم به کرونا مشکوک باشد اما برای اثباتش نیاز به آزمایش خون یا تست pcr است.

عزیزی با بیان این‌که تاکنون چند مورد کرونا در نوزادان نیز دیده‌ شده است، تصریح کرد: با توجه به شیوع کرونا به خانواده‌ها توصیه می‌شود که کمتر تردد داشته باشند و از دورهمی‌خانوادگی و مسافرت‌های غیرضروری اجتناب کنند، درصورتی‌که کار ضروری دارند نیز پیشنهاد می‌شود کودکان را با خود همراه نکنند.

این متخصص کودکان با اشاره به این‌که معمولاً افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند به فرم شدید کرونا مبتلا می‌شوند و احتمال ابتلای افرادی که بیماری زمینه‌ای نداشته باشند به فرم شدید بیماری خیلی کم است، عنوان کرد: برخی از افراد که بیماری زمینه‌ای نداشتند نیز کرونای سختی گرفتند با توجه به اینکه ویروس هر بار روش‌های جدیدی به کار می‌برد ما باید برای جلوگیری از ابتلا به کرونا پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم.

وی با بیان این‌که پیشگیری بهتر از درمان است، ادامه داد: یکی‌از بهترین راه‌های پیشگیری از این بیماری رعایت پروتکل‌های بهداشتی و بیرون نرفتن از خانه تا حد امکان است و افرادی که به بیرون از منرل رفت‌وآمد دارند هنگام ورود به منزل کاملاً دست‌ها و لباس خود را ضدعفون کرده و به محض ورود لباس خود را تعویض کنند.

یبوست چیست؟

یبوست چیست؟
دشواری در تخلیهٔ روده را یبوست می‌نامند که معمولا با سفت شدن مدفوع همراه است. به عبارت دیگر در یبوست، مدفوع معمولا کندتر از حالت عادی از دستگاه گوارش عبور کرده و دفع می‌شود.

پزشکان معمولا زمانی فرد را دچار یبوست می‌دانند که کمتر از ۳ بار در هفته قضای حاجت داشته یا مدفوع خشک، سفت و کوچک، و دفع آن با درد یا دشواری همراه باشد.

میلیون‌ها نفر در جهان به یبوست، این مشکل ناراحت‌کننده و ناخوشایند گرفتار هستند و با وجود تلاش‌ برای پیشگیری از یبوست دائم از این بیماری رنج می‌برند. همین‌طور در ایران، روزانه حدود ۱ درصد از افراد جامعه به خاطر یبوست از چرخه فعالیت‌های عادی و روزانه زندگی خود خارج می‌شوند.

براساس برآوردها، در حال حاضر مبتلایان به یبوست هر ساله ۲٫۵ میلیون بار به پزشک مراجعه می‌کنند که در این میان تعداد زنان بزرگسال، بیشتر از مابقی است. البته گاهی ابتلا به مشکل گوارشی و یبوست طبیعی است، به خصوص وقتی دچار استرس یا در سفر هستید اما یبوستی که ما از آن صحبت می‌کنیم مشکلی جدی است که سبب کاهش کیفیت زندگی فرد می‌شود.

 یبوست - روش های درمان یبوست

در بیماری یبوست، علاوه بر دشواری در اجابت مزاج، معمولا علائم ناراحت‌کننده‌ی دیگر از جمله نفخ شکم، گاز معده، کمردرد خفیف و حتی استرس و خستگی نیز در تمام طول روز با شما هستند و با یبوست همراه می‌شوند. در اغلب موارد، یبوست قابل پیشگیری است و داروهای طبیعی بسیاری برای درمان این مشکل وجود دارند که اگر در حال حاضر دچار این مشکل هستید، می‌توانند به بهبود عملکرد روده‌تان کمک کنند.

داروهای طبیعی پیشگیری از یبوست عبارتند از:

نوشیدن مایعات گرم؛
مصرف پروبیوتیک؛
مصرف آلوئه‌ ورا و … .
این مقاله را بخوانید تا برخی از روش های طبیعی درمان یبوست را به شما معرفی کنیم و از دلایل ابتلا به یبوست آگاه شوید. به کمک این راهکارها می‌توانید بیماری یبوست و حتی در اغلب اوقات، یبوست شدید را کنترل و درمان کنید.

علت یبوست چیست؟
چرا دچار یبوست می‌شوید؟ این بیماری معمولا در اثر ترکیب چندین عامل ایجاد می‌شود، از آن جمله می‌توان به رژیم غذایی، سطح تحرک فرد و سطح استرس اشاره کرد. شایع‌ترین عوامل ایجاد یبوست، نخوردن غذاهایی با فیبر کافی، کمبود آب بدن در اثر مصرف نکردن آب کافی و داشتن استرس غیرمعمول و بیش از اندازه است.

زمانی که فرد دچار یبوست می‌شود، معمولا چند اتفاق در دستگاه گوارش می‌افتد: حرکت مدفوع در روده‌ی بزرگ بسیار کند می‌شود یا اصلا مدفوع کافی ایجاد نمی‌شود که در این صورت تخلیه‌ی روده‌ی ‌بزرگ از لگن به تاخیر می‌افتد. گاهی اوقات هم این دو اتفاق هم‌زمان می‌افتد.

درد شکم و روش های درمان یبوست

آیا از سندروم روده تحریک پذیر (IBS) رنج می‌برید؟ اگر چنین است، این بیماری نیز می‌تواند علت یبوست شما باشد. کارکرد غیرطبیعی گوارش که در بالا ذکر شد، اغلب به اختلالات عملکرد گوارشی، مثل سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر که می‌تواند باعث یبوست مزمن و علائم دیگر شود، ارتباط دارد. کسانی در معرض ابتلا به اختلالات عملکرد گوارشی هستند که سیستم گوارشی آنها غیرطبیعی عمل می‌کند، اما ممکن است هیچ نشانه‌ای از آسیبی که در نتیجه‌ی بیماری پیش آمده باشد، در آن‌ها دیده نشود.

 

۱. رژیم غذایی نامناسب
رژیم غذایی که دارای غذاهای فرآوری‌شده، شکر، کربوهیدرات‌ های تصفیه‌شده، الکل، چربی‌های ناسالم و مواد افزودنی مصنوعی باشد، عملکرد و حرکت طبیعی روده را با مشکل مواجه می‌کند.

۲. استرس
استرس زیاد باعث تغییر در تولید هورمون‌ و انتقال‌دهندهٔ عصبی می‌شود که روی تنش عضلانی، التهاب، تولید آنزیم و کل عملکرد گوارشی تاثیر مستقیم دارد.

۳. کم‌تحرکی
ورزش جریان خون را افزایش می‌دهد، ماهیچه‌های داخل دستگاه گوارش را تقویت، و به کنترل استرس کمک می‌کند و به‌تبع کم‌تحرکی نیز موجب مشکلات گوارشی می‌شود.

۴. بعضی داروهای خاص
بعضی از داروها می‌توانند باعث یبوست مکرر شوند، مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اسید معده، مکمل های غذایی کلسیم یا آهن، آنتی‌کولینرژیک‌ها، داروهای ضد تشنج، مواد مخدر و ادرارآورها.

۵. عدم تعادل در فلور روده
باکتری سالمی که در دستگاه گوارش زندگی می‌کند و پروبیوتیک نام دارد به تنظیم عملکرد روده کمک زیادی می‌کند. یکی از دلایل اهمیت فیبر برای سلامتی روده، «پری بیوتیک» موجود در غذاهای گیاهی است که باعث رشد باکتری‌های پروبیوتیک می‌شود.

۶. مشکلات تیروئید یا هورمونی
اختلالات تیروئید، «پی ام اس» (PMS) یا همان سندروم پیش از قاعدگی، اختلال در غذا خوردن، دیابت و یائسگی می‌توانند منجر به یبوست شوند. بیماری‌های دیگری چون بیماری پارکینسون، آسیب‌های ستون فقرات یا مشکلات مربوط به عصب که بر عصب دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارد نیز می‌تواند باعث بروز این مشکل شود.

۷. کمبود منیزیم
منیزیم الکترولیتی است که به عملکرد طبیعی عضلات کمک می‌کند. کمبود منیزیم در رژیم غذایی می‌تواند باعث تنش عضلانی شود و علائم استرس را بدتر کند.

۸. عادت‌های بد در اجابت مزاج
برای برخی افراد، عجله در بیرون آمدن از دستشویی و نشستن در موقعیتی نامناسب و ناراحت‌کننده در توالت می‌تواند باعث شود حرکات روده کامل نشده و یبوست ایجاد شود.

۹. خواب نامناسب
از جمله بی‌خوابی و ناراحتی ناشی از مسافرت طولانی با هواپیما.

۱۰. کهولت سن
گاهی اوقات سالمندان اشتهای خود را از می‌دهند (به دلیل مسائلی مانند خوردن غذا به صورت متفاوت، مشکل جویدن و نداشتن انرژی کافی برای پختن غذا)، به عبارت دیگر، فیبر و کالری کافی دریافت نمی‌کنند، بنابراین روند هضم غذا کند می‌شود.

درمان یبوست
درمان خانگی یبوست
هنگام صحبت از بهترین روش‌ها برای درمان طبیعی یبوست، بهتر است این درمان‌ها را به دسته‌های مختلف، شامل استفاده از غذاهای مناسب، خودداری از مصرف غذاهای نامناسب، کاربرد مکمل‌های مفید و نیز تمرینات ورزشی که می‌توانند تغییر چشمگیری در روند بهبود یبوست به‌وجود آورند، تقسیم کنیم.

مواد غذایی مفید برای درمان یبوست
۱. مواد غذایی با فیبر بالا
شامل میوه‌ها و سبزیجات خام، لوبیا، آجیل و دانه‌ها که باید در رژیم غذایی روزانه قرار گیرند. وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا فهرستی از بهترین منابع فیبر غذایی را تهیه کرده است:

انواع لوبیا، حبوبات، سیب زمینی شیرین، سیب، گلابی، انواع توت، آلو، آووکادو، چیا و تخم کتان، غلات ۱۰۰ درصد فرآوری نشده، کلم بروکلی، سبزیجات پخته و کدو حلوایی.

۲. سبزیجات با برگ سبز
سبزیجات با برگ سبز نه تنها حاوی فیبر هستند، بلکه منیزیم فراوانی نیز دارند که می‌تواند به بهبود یبوست کمک کند. چون این سبزیجات کم‌کالری و حاوی مقدار زیادی آب هستند، بهتر است روزانه مصرف شوند.

۳. آلو و انجیر
این میوه‌ها فیبر بالایی دارند و مثل ملین عمل می‌کنند. مصرف چند عدد از این میوه‌ها در روز می‌تواند به درمان یبوست کمک کند اما در کل در مصرف انجیر و آلوی خشک زیاده‌روی نکنید؛ چون با وجود کوچکی، حاوی مقدار زیادی قند هستند.

۴. مایعات گرم
مایعات گرم یا هم‌دما با دمای محیط (به جای نوشیدنی‌های سرد)، باعث تحریک روده برای هضم غذا می‌شوند، به خصوص اگر اولین چیزی باشد که صبح‌ها ناشتا می‌نوشید. حتما در اول صبح دمنوش های گیاهی، آب گرم با لیمو ترش، قهوه یا سوپ استخوان بخورید.

۵. آب و مایعات برای آب‌رسانی به بدن
فیبر برای عبور از دستگاه گوارش و تشکیل مدفوع به آب نیاز دارد. فیبر را کم‌کم به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا بدن‌ به آن عادت کند. اگر به مصرف بالای فیبر عادت ندارید، حتما آن را با مقدار زیاد آب مصرف کنید تا جذب و عبور آن از دستگاه گوارش آسان شود، به خصوص اگر تصمیم دارید از مکمل‌های فیبر استفاده کنید. مصرف زیاد فیبر بدون نوشیدن آب کافی یبوست و درد شکمی را بدتر کند! اگر تصمیم گرفتید فیبر بیشتری مصرف کنید، هر دو ساعت یک بار ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌لیتر یا یک تا دو فنجان آب بنوشید. در طول روز نیز مصرف آب را افزایش دهید.

مکمل‌های مؤثر در کاهش علائم یبوست
۱. جوانه‌ی چیا و تخم کتان
فیبر زیاد و چربی‌های سالم به جذب آب کمک می‌کند. روغن تخم کتان به چرب و روان‌سازی روده کمک می‌کند. روزانه حدود ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری دانه‌ی کتان یا چیا (بهتر است خیس‌خورده باشد تا مواد مغذی آن بیشتر آزاد شود) را با آب یا مایعات دیگر مصرف کنید و یک قاشق غذاخوری روغن دانه‌ی کتانبخورید.

۲. پوست اسپرزه
اسپرزه حاوی فیبر بالا و برای تشکیل مدفوع مفید است. ترکیب این ماده با آب یا مایعات دیگر بر حجم آن می‌افزاید و این امر سبب تحریک روده و عبور سریع‌تر مدفوع از دستگاه گوارش می‌شود. خوب است بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال، هر روز یک قاشق غذاخوری پوست اسپرزه با یک فنجان آب یا مایعات دیگر ترکیب و مصرف کنند.

۳. روغن جگر ماهی کاد
در این درمانی سنتی فرد باید هر روز صبح، ناشتا، ترکیب یک قاشق غذاخوری روغن جگر ماهی کاد یا روغن دانه‌ی کتان با یک فنجان آب هویج را بنوشد تا باعث تحریک روده شود.

۴. فیبر سیب
سیب (و گلابی) حاوی نوعی خاصی از فیبر به نام پکتین است. پکتین، این فیبر نامحلول، سبب می‌شود مدفوع حجیم شده و به راحتی از دستگاه گوارش عبور کند. هر روز دو بار ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری از این ماده را مصرف کنید.

۵. منیزیم
منیزیم قدرت حرکت روده را بهبود می‌بخشد. این مکمل را به آرامی به رژیم غذایی خود اضافه کنید و اگر دچار اسهال شدید مصرف آن را قطع کنید. روزانه ۲۵۰ میلی‌گرم منیزیم را ۲ تا ۴ بار استفاده کنید.

۶. پروبیوتیک‌ها
حفظ سلامت روده‌ها عامل اصلی جلوگیری از مشکلات گوارشی است. روزانه پروبیوتیک‌هایی مصرف کنید که شامل حداقل ۱۵ میلیارد ارگانیسم زنده و فعال باشد.

۷. آب آلوئه‌ورا
این نوشیدنی به کاهش التهاب و افزایش حرکات روده کمک می‌کند. برای درمان یبوست، روزانه یک تا ۴ فنجان (بر اساس شدت علائم) آب آلوئه‌ورا مصرف کنید.

غذاهایی که باعث تشدید یبوست می‌شوند
۱. غذاهایی با کالری زیاد و مواد مغذی کم
غذاهای حاوی مقدار زیادی کالری اما با فیبر یا مواد مغذی بسیار اندک، باید کم یا حذف شوند. از این دست غذاها می‌توان به پنیر، فست فود، بستنی، چیپس، غلات صبحانه (سیریال) شیرین‌شده، گوشت فرآوری‌شده مثل کالباس یا هات داگ و غذاهای یخ‌زده با سدیم بالا اشاره کرد.

۲. غذاهای سرخ‌شده
چربی ترانس (که معمولا فقط در غذاهای سرخ‌شده، فست‌فودها و محصولات بسته‌بندی پرچرب یافت می‌شود) سبب کندی انتقال مدفوع در روده می‌شود، و اساسا روند هضم غذا را مختل می‌کند.

۳. الکل
الکل ادرارآور است و سبب از دست دادن مایعات بدن می‌شود؛ به همین علت مصرف الکل، سیستم گوارش انسان را مختل و یبوست را بدتر می‌کند.

۴. محصولات لبنی پاستوریزه
برخی از افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز هستند و مصرف محصولات لبنی پاستوریزه می‌تواند در آن‌ها منجر به یبوست شود.

۵. آرد تصفیه‌شده
آرد تصفیه‌شده در واقع هیچ فیبری ندارد، بنابراین باعث وخامت یبوست می‌شود.

درمان طبیعی یبوست

1-رژیم غذایی با فیبر بالا

رژیم غذایی با فیبر کم ممکن است موجب یبوست شود. فیبر غیرمحلول که باحرکت در طول بدن بدون تغییر باقی میماند، یک بافت نرم تری برای مدفوع بوجود می آورد که موجب دفع آسانتر و حجم بیشتر مدفوع میگردد. مواد غذایی که حاوی فیبر بالا هستند عبارتند از: دانه های کامل، میوه ها و سبزیجات، سبوس گندم، برنج قهوه ای و آرد کامل گندم. فیبرمحلول در آب حل میشود و یک ماده ی ژل مانندی در روده بوجود می آورد. آلو و انجیر را میتوانید در صبحانه یا بعنوان میان وعده میل کنید.

راه دیگر این است که یک قاشق چایخوری تخم کتان را روی هر وعده ی غذایی بریزید. آنها دارای طعم ملایم و نادری هستند. مکملهای فیبر هم دردسترس هستند. محبوب ترین آنها مکمل psyllium مانند Metamucil است. Guar gum و acacia fiber هم محبوب هستند. اضافه کردن تدریجی فیبر به رژیم غذایی میتواند از نفخ معده جلوگیری کند. همچنین مطمئن شوید که به اندازه ی کافی آب بنوشید، در غیراینصورت فیبر اثر متفاوتی ایجاد میکند و موجب یبوست میشود.

2-ورزش

ورزش برای حرکات منظم روده ها ضروری است و موجب سرعت حرکت مدفوع میگردد. یک ورزش منظم مانند پیاده روی روزانه، یوگا و شنا به سیستم گوارش کمک میکند. ورزش همچنین موجب کاهش استرس میشود که خود موجب بهبود هضم میگردد. بهترین ورزشها مخصوص هر فرد را در اینجا معرفی کردیم!

3-دریافت کافی مایعات

از مایعاتی مانند آب به اندازه ی کافی بنوشید، استفاده از مایعات زیاد به افراد دارای یبوست کمک میکند. مایعات حرکات روده را آسانتر و سریعتر میکند. بیشتر افراد سالم میتوانند نیازهای آبی شان را از نوشیدنیهای مورد نیاز –مثلا هنگام غذاخوردن- یا هنگام تشنگی دریافت کنند. اگر به اندازه ی کافی آب نوشیده باشید، نوشیدن آب اضافه به کاهش یبوست کمک نمیکند.

حتما بخوانید: جدیدترین روش درمان سریع خانگی یبوست در بارداری (کاملا موثر)

4-پروبیوتیک ها

پروبیوتیک هایی مانند Saccharomyces boulardii, Bifidobacterium longum, Lactobacillus rhamnosus و Lactobacillus acidophilus موجودات زنده میکروبی هستند که بطور طبیعی در دستگاه گوارش وجود دارند. برخی از راههایی که بنظر میرسد از طریق آنها سلامتی را ارتقاء میدهند عبارتند از: جلوگیری از رشد باکتری های مضر، بهبود عملکرد سیستم ایمنی، محافظت از دستگاه گوارش و کمک به تولید ویتامین K. برخی شواهد اولیه نشان میدهد که مکمل های پروبیوتیک میتوانند یبوست را بهبود بخشند.

مطالعه ی دیگری روی اثربخشی نوع دیگری از پروبیوتیک ها برروی یبوست کودکان انجام شد و تاثیری در پی نداشت. به 84 کودک 2 تا 16 ساله مبتلا به یبوست، لاکتولوز –نوعی ملین- به همراه مکمل پروبیوتیک حاوی lactobacillus GG یا لاکتولوز به تنهایی داده شد. بعد از گذشت 12 تا 24 ساعت، لاکتوباسیلوس برای درمان یبوست موثرتر از لاکتولوز نبود.

5-محرک های ضد یبوست (ملین ها)
بسیاری از گیاهان دارویی ضد یبوست از نوع ملینهای محرک یا حجم دهنده هستند. آنها گیاهانی مانند موارد زیر را شامل میشوند:

ریواس (حاوی ترکیبی به نام سنوساید A است که خواص ملینی قدرتمندی در اختیار دارد)
آلو (آلو شاید یکی از شناخته شده‌ترین ملین‌های طبیعی در سراسر دنیا باشد)
آلوئه ورا
سنا (سنا که از گیاهی به نام سنای اسکندری گرفته می‌شود، دارویی گیاهی است که غالبا به عنوان ملین محرک طبیعی استفاده می‌شود)
چای سنا
بعضی از این گیاهان از جمله سنا بعنوان داروی بدون تجویز یبوست شناخته میشود. اگرچه آنها بعنوان درمانهای کوتاه مدت شناخته میشوند اما افراد ممکن است به استفاده از آن در طول هفته ها، ماهها و یا حتی سالها عادت کنند تا حرکات منظم روده ای داشته باشند. قبل از استفاده از این گیاهان مشورت با پزشک اهمیت زیادی دارد و نباید بیش از یک هفته بدون مشورت با پزشک مصرف شوند.

استفاده ی طولانی مدت از آن موجب شود که روده توانایی حرکتشان را از دست بدهند و موجب اسهال مزمن، سمیت کبدی، کاهش پتاسیم و ضعف ماهیچه ها، اختلالات عملکرد قلبی و اختلال در کبد و کلیه گردد. مباحثی درمورد استفاده ی طولانی مدت از سنا و نقش آن در ایجاد سرطان کولورکتال صورت گفته است.

6-درمان بیوفیدبک
بیوفیدبک یا biofeedback یک روش جهت آموزش به افرادی است که دچار مشکلات دفع و یبوست بعلت اختلالات عضلات لگن میباشند و بدنبال آن درد های ناحیه مقعدی کمتر میشود. این روش برای کمک به افرادی ست که عضلات کف لگن آنها به درستی کار نمیکند. این شرایط ممکن است در نتیجه ی چاقی، بزرگ شدن پروستات و پس از زایمان اتفاق بیفتد.

درمانگرهای بیوفیدبک چگونگی هماهنگی عضلات مورد نیاز برای دفع –آنورکتوم و عضلات کف لگن- را آموزش میدهد.

نحوه انجام کار در روش بیوفیدبک بدین فرم است که در حالی که شما روی یک صندلی نشسته اید یک سنسور روی ناحیه شکم و دیگری روی مقعد گذاشته میشود و این سنسور ها طوری طراحی شده اند که فعالیت های الکتریکی عضلات کنترل کننده دفع مدفوع و ادرار را منتقل کنند. از شما خواسته میشود که عضلات لگنی خود را منقبض و منبسط کنید و با دیدن نمودارهای ایجاد شده روی مانیتور متوجه میشوید که چگونه عضلات خود را در جهت صحیح کنترل و استفاده نمایید و این منجر به بهبود درد یا یبوست یا بی اختیاری میگردد.

اگرچه این روش برای درمان این نوع یبوست بکار میرود، اما نتایج امیدوار کننده است. برای مثال مطالعه ای انجام شد که گروهی از افراد بیوفیدبک را هفته ای یکبار بمدت 5 هفته انجام دادند و گروهی دیگر از ملینها- 14.6 تا 29.2 گرم برروز- داده شد. به همه ی شرکت کنندگان از قبل مکمل های فیبر و شیاف داده شده بود ولی بی تاثیر بودند.

پس از 6 ماه، جلسات بیوفیدبک از ضدیبوستها تاثیر بیشتری از خود نشان دادند. 80 درصد بیوفیدبک ها بهبودی داشتند درحالیکه افرادی که با مصرف ضدیبوستها بهبود یافتند 22 درصد بودند. مزایای آن حداقل 2 سال بعد خود را نشان میدهد.

7-طب سوزنی
طب سوزنی یک درمان سنتی است که دارای مزایایی برای سلامتی میباشد. نقطه ای که برای درمان یبوست با استفاده از طب سوزنی در نظر گرفته میشود، LI4 میباشد. اگرچه این برای درمان یبوست مطالعه نشده است اما یک درمان ساده ی خانگی است که بعضی افراد با آن جواب میگیرند. این نقطه در بین انگشت شست و اشاره در قسمت انحنا و گوشتی عضله دست قرار دارد. توجه کنید که در دوران بارداری اینکار را انجام ندهید چون فشار این نقطه با انرژی سایر نقاط بدن در ارتباط است.